Harita - Dalama, Efeler (Dalama)

Dalama, Aydın'ın Efeler ilçesine bağlı bir mahalledir.

Genel olarak belde yerleşiminin tarihsel süreci; Batı Türkeli ( Horasan ve çevresi)´den göç eden belli başlı yörükler (Karabaş, Keçeli, Horzum) önceleri 1500 m yükseklikteki Aydın Dağlarında bulunan yaylalara yerleşmeleri ile başlamıştır. Bu devirde keçe ve çuldan yapılmış yörük çadırlarında oturmuşlardır.Yerleşmeler zaman içerisinde Menderes ovasına doğru gelişmiştir. Aydın ve Nazilli arsında kalan Dalama beldesi´nin tarihsel gelişimi ile ilgili bir bilgi bulunmamakla beraber 200 yüzyıl önce Burgeç (Yortoç) denilen yere göçebe hayatı yaşayan insanların gelip yerleştiği bilinmektedir. Yaşayanların bir kısmı da Alaca Atlı Aşiret Reisinin etrafında olanlar batı kısımdaki bölgeye yerleşmişleridir. Bu bölgeye Alacaklı denmiştir. Yortuç ve Alacaklı toplulukları Hacı Salih Ağa çeşmesinin yanında toplanarak pazar kurarak, alış verişlerini yaptıkları bilinmektedir. Bu gün Belediye fırın yapılan yerde toplanarak büyük çınar ağacının gölgesinde eğlenceler düzenledikleri de bilinmektedir. Yortuç denilen yerde bayramlar kutlanır, bayram namazı bugünkü Musalla denilen yerde kılınır, bayram kutlamaları burada yapılırmış. Bu dönemden sonra Yortuç ve Alacaklı toplulukları anlaşarak Hacı Salih Ağa çeşmesi etrafına evlerini yaparak ilk defa Dalama Merkezini oluşturmuşlardır. Alacaklıda oturanların hepsi evlerini taşıyarak bugünkü Yıldıztepe Mahallesini kurmuşlardır. Yortuçluların bir kısmı gelmiş bir kısmı ise yerlerinde kalmışlardır. Zaman zaman Dalama´ya Kırklar, Kasar, Nevşehir ve Aydın´dan gelip yerleşenler olmuştur. Posacılar halkı büyük depremden sonra Dalama´ ya inmeye başlamışlardır. Ilıdağlı Hacı Mehmet Dalama´ da Lonca yaptırmıştır. Hacı Nuri Dalama´da ilk Fabrika kurmuş, Hacı Kulaksız bugünkü Çarşı Camisini yaptırmıştır.

Dalama´ ya ilk yerleşenler Hacı Ali´nin Osman, Hacı Halil´in Koca Mehmet, Halil Ağa Gibi isimlerdir. Kasabanın yerleşip gelişmesinde adı geçen isimler bilinmemekte, ancak ılıdağlı bir kişinin pazar kurulan yerde yağmurdan korunmak için geniş bir lonca yaptırdığı ve imar düzenlemesi sonucu bu barınağın yıkıldığı bilinmektedir.

Eski devirlerde savaş yapıldığı söylenmekte ancak kimlerin kiminle savaştığı bilinmemektedir. Mezarlıklardan böyle bir savaşın olduğu belirlenmektedir. Ara Tepe denilen yerde eski devirlerden kalma bir kale olduğu yıkıntılardan bilinmektedir. Başmakçı denilen yerde buna benzer yıkıntılar bulunmaktadır. Bugün Dalama meydanının olduğu yerde Hacı Nuri tarafından kurulan çırçır, yağ fabrikaları ve değirmen çıkan bir yangın neticesinde yok olmuştur. 1888 yılında Dalama´da kuraklık olduğu bilinmektedir. İlk olarak 1900 yıllarında eski yazı ile öğretim yapan Okul açılmış Cumhuriyet kurulana kadar devam etmiştir. Dalama, Osmanlı idaresi devrini yaşamış ,1919 yılına kadar bu idare devam etmiştir. Kurtuluş savaşımızın başlangıcında en önemli yer tutan Kuva-i milliye Hareketi Ege bölgesinde ilk olarak Yörük Ali Efe tarafından Dalama´da başlatılmıştır. Beldede Cumhuriyet tarihimiz açısından bu önemli hareketin başlangıcını veren Yörük Ali Efe adını taşıyan meydan düzenlenmiştir.

Ayrıca belde sınırları içerisinde Kültür ve Turizm Bakanlığı Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Yüksek Kurulunun 12.04.1984 tarih ve 873 sayılı kararıyla tescil edilmiş Namazgah ve Hazinesi ile Su Kemeri bulunmaktadır.

6 Eylül 1966'da belediye statüsü alarak beldeye dönüştü. 12 Kasım 2012'de TBMM'de kabul edilen 6360 sayılı kanun ile mahalle oldu.